سرزمین فدکفدک، سرزمینی حاصل خیز در حجاز می‌باشد. ۱ - جغرافیای فدکفدک از قصبه‌های حجاز است که در فاصله حدود ۱۳۰ کیلومتری مدینه و ده کیلومتری خیبر واقع شده است و امروزه شهر «الحائط» در این منطقه قرار دارد. ۱.۱ - پیشینه فدکفدک سرزمینی آباد و حاصل خیز بوده که در صدر اسلام در اختیار یهودیان ساکن این منطقه قرار داشت. در سال هفتم هجری که دژهای خیبر یکی پس از دیگری به دست سپاهیان اسلام فتح شد، صاحبان فدک بدون جنگ و درگیری، با رسول خدا (صلّی اللّه علیه و آله) صلح کرده و در ازای حمایت حکومت مرکزی مدینه از آنان، نیمی از زمینها و باغهای خود را به‌آن حضرت واگذار کردند. [۲]
راهنمای حرمین شریفین، ج۵، ص۲۴۷.
۲ - توضیح انفالاز منظر فقهی سرزمینهایی که بدون لشکر کشی و جنگ به تصرف مسلمانان در آید از جمله فدک جزء انفال به شمار رفته و ملک خالص پیامبر (صلّی اللّه علیه و آله) و پس از ایشان، ملک امامان معصوم (علیهم السّلام) است. [۵]
لوامع صاحبقرانی، ج۵، ص۵۶۷.
۳ - شأن نزول آیه ذی القربیبسیاری از مورخان و مفسران شیعه و سنی تصریح کرده‌اند که با نزول آیه شریفه «فَٔاتِ ذَا القُرْبَی حَقَّهُ» رسول خدا (صلّی اللّه علیه و آله) فدک را به دخت گرامی اش حضرت فاطمه (سلام اللّه علیها) بخشید و از آن پس فدک ملک آن حضرت شد و تا زمانی که پیامبر (صلّی اللّه علیه و آله) زنده بود، در تصرف حضرت زهرا (سلام اللّه علیها) بود؛ لیکن بعد از رحلت آن گرامی، دست اندرکاران حکومت وقت به ستم آن را از دست اهل بیت (علیهم السّلام) درآوردند و در طول دوران حکومت امویان و عباسیان دستخوش تحولات و جابه جایی‌هایی شد. ۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، ج۵، ص۶۵۳، برگرفته از مقاله «سرزمین فدک». |